Mục lục
Động đất là gì? Động đất là hiện tượng rung chuyển đột ngột trên bề mặt Trái Đất, xuất phát từ sự giải phóng năng lượng đột ngột tại lớp vỏ Trái Đất, gây ra sự xuất hiện của sóng địa chấn. Hãy cùng khám phá thông tin chi tiết về động đất bao gồm nguyên nhân, tác hại, và cách ứng phó thông qua bài viết dưới đây cùng Thời tiết hôm nay.
Động đất là gì?
Động đất là gì? Động đất là sự xuất hiện bất ngờ của các dao động đất, có thể mạnh mẽ hoặc nhẹ tùy thuộc vào mức độ được đánh giá bằng độ Richter, được tạo ra do sự di chuyển đột ngột của các tảo thạch quyển hoặc do đứt gãy tại tầng dưới bề mặt đất, và sau đó truyền qua các khoảng cách lớn.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng động đất
Động đất là hiện tượng phức tạp, bắt nguồn từ sự biến động mạnh mẽ trong lòng Trái Đất. Một trong những nguyên nhân động đất xảy ra do đụt gãy tảo thạch quyển và di chuyển của chúng, tạo áp lực tích tụ và giải phóng năng lượng, gây sóng chấn mạnh. Sự di chuyển của tảo thạch quyển, khi kẹt lại, cũng có thể dẫn đến động đất đột ngột.
Bên cạnh đó, nguyên nhân ngoại sinh bao gồm sạt lở, phun trào núi lửa, và đứt gãy kiến tạo trong đới hút chìm. Hoạt động của macma xâm nhập vào vỏ đất tạo áp lực, kích thích ứng suất và gây động đất khi đá bị đứt gãy. Sự biến đổi tướng đá cũng đóng vai trò, làm thay đổi đột ngột thể tích đá và tạo ra động đất mạnh mẽ. Tất cả những yếu tố này kết hợp tạo nên hiện tượng động đất, làm nổi bật tính phức tạp và đa dạng của nguyên nhân đằng sau sự kiện động đất.
Động đất được chia thành bao nhiêu cấp độ
Cấp độ rủi ro thiên tai đối với động đất được phân thành 5 mức khác nhau như sau:
Cấp Độ 1:
- Cường độ chấn động trên mặt đất quan trắc từ cấp 5 đến cấp 6.
- Xảy ra ở bất kỳ khu vực nào thuộc lãnh thổ Việt Nam.
Cấp Độ 2:
- Cường độ chấn động trên mặt đất quan trắc từ cấp 6 đến cấp 7.
- Xảy ra ở khu vực nông thôn và khu vực đô thị.
Cấp Độ 3:
- Cường độ chấn động trên mặt đất quan trắc từ cấp 6 đến cấp 7.
- Xảy ra ở khu vực có các hồ chứa thủy lợi, hồ chứa thủy điện.
- Hoặc cường độ chấn động trên mặt đất quan trắc từ cấp 7 đến cấp 8 xảy ra ở khu vực nông thôn.
Cấp Độ 4:
- Cường độ chấn động trên mặt đất quan trắc từ cấp 7 đến cấp 8.
- Xảy ra ở khu vực đô thị hoặc khu vực có các hồ chứa thủy lợi, hồ chứa thủy điện.
Cấp Độ 5:
- Cường độ chấn động trên mặt đất quan trắc lớn hơn cấp 8.
- Xảy ra ở bất kỳ khu vực nào thuộc lãnh thổ Việt Nam.
Độ lớn của động đất
Độ lớn của động đất thường được đo bằng độ Richter, ký hiệu là M. Một cách hình dung về độ Richter như sau:
| Độ Richter | Tác hại |
| Từ 1 – 2: | Không nhận biết được. |
| Từ 2 – 4: | Có thể nhận biết nhưng thường không gây thiệt hại đáng kể. |
| Từ 4 – 5: | Mặt đất rung chuyển, nghe tiếng nổ.
Thiệt hại không đáng kể. |
| Từ 5 – 6: | Nhà cửa rung chuyển, một số công trình có hiện tượng nứt. |
| Từ 6 – 7: | Nhà cửa bị hư hại nhẹ. |
| Từ 7 – 8: | Động đất mạnh, phá hủy hầu hết các công trình xây dựng thông thường.
Có vết nứt lớn hoặc lún sụt trên mặt đất. |
| Từ 8 – 9: | Nhà cửa đổ nát, nền đất bị lún sâu đến 1m.
Sụp đổ lớn ở núi, kèm theo thay đổi địa hình trên diện rộng. |
| Trên 9: | Rất hiếm khi xảy ra. |
Những trận động đất có M > 7 thường tập trung ở những vùng đặc biệt, được gọi là đới hoạt động địa chấn mạnh.
Tác hại của động đất
Động đất là gì? Động đất là hiện tượng rung chuyển mạnh mẽ trên bề mặt Trái Đất, tác hại của nó gây ra nhiều tổn thất đáng kể đối với con người và môi trường xung quanh. Những tác hại cụ thể bao gồm:
- Tổn Thất Tài Sản: Các trận động đất có thể làm hủy hoại nhà cửa, công trình, cầu đường và các tài sản khác, tạo ra những tổn thất về kinh tế và hạ tầng.
- Tổn Thất Cuộc Sống: Động đất có thể dẫn đến tử vong và thương tật cho cộng đồng, tạo ra những thách thức lớn đối với sức khỏe và an sinh xã hội.
- Tổn Thất Môi Trường: Hậu quả của động đất có thể làm hủy hoại môi trường, mất nước, rừng, đất đai và đe dọa sự sống của các hệ sinh thái và động vật.
- Thiệt Hại Kinh Tế: Động đất có thể tạo ra thiệt hại lớn đối với nền kinh tế bằng cách làm mất tài nguyên, gián đoạn quy trình sản xuất và giảm doanh thu, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của địa phương hay quốc gia.
Cách bảo vệ bản thân khi động đất xảy ra bất ngờ
Đứng giữa sự rối bời của một trận động đất có thể là một thử thách đáng kể, nhưng có những biện pháp bạn có thể thực hiện để bảo vệ bản thân và tăng cơ hội sống sót. Dưới đây là một số hướng dẫn:
- Di chuyển đến nơi an toàn: Nếu bạn có thể, hãy nhanh chóng chuyển đến nơi an toàn như bàn, bàn ghế hay cửa trụ. Tránh những vật dụng treo lơ lửng, kính cửa sổ, và nơi có thể có nguy cơ đổ đổ vật dụng.
- Che đầu và cổ: Nếu không thể tìm được nơi an toàn, hãy che đầu và cổ bằng tay hoặc đeo mũ bảo hộ để giảm tổn thương từ vật dụng rơi.
- Ngồi hoặc đứng cố định: Nếu bạn đang di chuyển, hãy cố gắng ngồi hoặc đứng cố định để giảm nguy cơ té ngã.
- Tránh khu vực rơi vật dụng: Tránh khu vực có nguy cơ rơi vật dụng lớn như tủ quần áo, gương, hay tivi.
- Dùng tay để bảo vệ đầu: Sử dụng tay để che chắn đầu và cổ, giảm nguy cơ bị thương tổn.
- Kiểm tra cửa ra vào: Nếu bạn đang ở trong một tòa nhà, hãy kiểm tra cửa ra vào để đảm bảo rằng bạn có thể thoát ra một cách an toàn sau động đất.
- Giữ bình tĩnh: Giữ bình tĩnh và đảm bảo an toàn cá nhân là quan trọng. Hãy cố gắng không hoảng sợ và tuân thủ theo hướng dẫn an toàn.
Nhớ rằng sự chuẩn bị trước và kiến thức về hành vi an toàn trong trường hợp động đất có thể giúp bạn ứng phó một cách hiệu quả khi tình huống xấu xảy ra.
Các trận động đất lớn trên thế giới
Dưới đây sẽ là danh sách các trận động đất lớn trên thế giới đã xảy ra và để lại mức thiệt hại nặng nề:
| STT | Trận Động Đất | Thời Gian | Độ Lớn | Mức Thiệt Hại |
| 1 | Động Đất Tohoku, Nhật Bản | 11/03/2011 | 9.0 | Thiệt hại nặng, sóng thần, hậu quả hạt nhân |
| 2 | Động Đất Sumatra-Andaman | 26/12/2004 | 9.1 | Sóng thần, thiệt hại mục đích lớn |
| 3 | Động Đất Alaska | 27/03/1964 | 9.2 | Thiệt hại cơ sở hạ tầng, sóng thần |
| 4 | Động Đất Kamchatka, Nga | 04/11/1952 | 9.0 | Sóng thần, thiệt hại khu vực xung quanh |
| 5 | Động Đất Maule, Chile | 27/02/2010 | 8.8 | Thiệt hại đồng bằng, sóng thần |
| 6 | Động Đất Đài Loan | 21/09/1999 | 7.6 | Thiệt hại cơ sở hạ tầng, hơn 2.000 người chết |
| 7 | Động Đất Mexico | 19/09/1985 | 8.1 | Hơn 10,000 người chết, thiệt hại nặng |
| 8 | Động Đất Nepal | 25/04/2015 | 7.8 | Gần 9,000 người chết, thiệt hại đặc biệt lớn |
| 9 | Động Đất Haiti | 12/01/2010 | 7.0 | Hơn 160,000 người chết, thiệt hại toàn diện |
| 10 | Động Đất Loma Prieta, Mỹ | 17/10/1989 | 6.9 | Thiệt hại cơ sở hạ tầng, hơn 60 người chết |
Kết luận
Trên đây, Thời tiết hôm nay đã chia sẻ với bạn những hiểu biết quan trọng về động đất là gì, nguyên nhân cũng như cách đối mặt với nó. Hy vọng rằng thông tin này sẽ là nguồn kiến thức hữu ích, giúp bạn tự bảo vệ và đưa ra những biện pháp phòng tránh hợp lý khi đối diện với tình huống khẩn cấp. Hãy duy trì sự nhận thức và sẵn sàng ứng phó để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng của bạn.
